De varroamijt, Varroa destructor, is een van de meest gevreesde parasieten voor honingbijen wereldwijd. Deze kleine, spinachtige parasiet is een bedreiging voor bijenvolken en daarmee ook voor onze voedselproductie, aangezien bijen cruciaal zijn voor de bestuiving van gewassen. In deze blogpost duiken we dieper in op de geschiedenis van de varroamijt, de gevolgen van besmetting, en de methoden om deze indringer te bestrijden.
De Geschiedenis van de Varroamijt
De varroamijt is oorspronkelijk afkomstig uit Azië, waar hij duizenden jaren in balans leefde met de Aziatische honingbij (Apis cerana). Deze bijensoort had natuurlijke verdedigingsmechanismen ontwikkeld tegen de mijt. Maar in de jaren 50 sprong de varroamijt over naar de Europese honingbij (Apis mellifera), een soort die minder goed bestand bleek tegen deze parasiet.
In de daaropvolgende decennia verspreidde de varroamijt zich razendsnel over de wereld. In Europa werd de mijt voor het eerst waargenomen in de jaren 70, en tegen de jaren 80 had hij zich ook in Noord- en Zuid-Amerika gevestigd. Inmiddels is de varroamijt in bijna elk land ter wereld aanwezig, met uitzondering van enkele geïsoleerde eilanden.
Gevolgen van Varroabesmetting
De varroamijt leeft door zich vast te hechten aan bijen en zich te voeden met hun vetweefsel. Dit heeft ernstige gevolgen voor zowel individuele bijen als het hele bijenvolk:
1. Verzwakte bijen
De aangetaste bijen worden fysiek zwakker, waardoor ze minder goed kunnen vliegen en minder lang leven. Besmette larven ontwikkelen zich vaak tot misvormde bijen, bijvoorbeeld met onvolgroeide vleugels.
2. Verspreiding van virussen
De varroamijt fungeert ook als een vector voor virussen, zoals het dodelijke Deformed Wing Virus (DWV). Dit virus kan een heel bijenvolk binnen enkele maanden vernietigen.
3. Instorting van bijenvolken
Zonder menselijke tussenkomst kan een besmet bijenvolk binnen een tot drie jaar volledig instorten. Dit heeft niet alleen ecologische, maar ook economische gevolgen, omdat bijen essentieel zijn voor de bestuiving van veel landbouwgewassen.
Bestrijding van de Varroamijt
De bestrijding van de varroamijt is complex en vereist een combinatie van strategieën. Hier zijn enkele veelgebruikte methoden:
• Chemische bestrijdingsmiddelen
Imkers gebruiken vaak acariciden (mijtbestrijdingsmiddelen) om de mijtenpopulatie te verminderen. Deze middelen zijn effectief, maar kunnen ook bijwerkingen hebben, zoals resistentie bij de mijten en resten in honing.
• Biologische methoden
Alternatieven zoals organische zuren (oxaalzuur en mierenzuur) en essentiële oliën (zoals thymol) worden steeds populairder vanwege hun lagere impact op het milieu.
• Genetica en natuurlijke selectie
Onderzoekers werken aan het kweken van bijen die beter bestand zijn tegen de varroamijt. Sommige bijensoorten vertonen bijvoorbeeld “hygienisch gedrag,” waarbij ze besmette larven verwijderen.
• Mechanische methoden
Een eenvoudige methode is het verwijderen van darrenraat (mannelijke bijenlarven), waar de varroamijt zich graag nestelt. Dit helpt de mijtenpopulatie in het volk te verminderen.
De strijd tegen de varroamijt blijft een uitdaging. Hoewel er vooruitgang wordt geboekt in bestrijdingsmethoden, is samenwerking tussen imkers, wetenschappers en beleidsmakers essentieel om de honingbijen te beschermen.
Afbeeldingen
1. Een close-up van een varroamijt op de rug van een honingbij.
2. Een bijenlarve met varroamijten in de broedcel.
3. Een imker die darrenraat verwijdert om de mijtenpopulatie te beperken.
(Opmerking: Gebruik voor deze blog afbeeldingen van hoge kwaliteit die de varroamijt in detail laten zien. Dit helpt lezers om de impact van deze parasiet beter te begrijpen.)